Meer ruimte voor professionele autonomie
Samen met wijkverpleegkundigen heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een nieuwe bekostiging voor de sector ontwikkeld. Het nieuwe bekostigingsmodel stelt zorgprofessionals in staat om aan te sluiten op de persoonlijke situatie van een cliënt. In plaats van taakgerichte financiering wordt het bijvoorbeeld mogelijk om dag, week, maand of kwartaaltarieven te rekenen. Dit geeft wijkverpleegkundigen meer ruimte en vrijheid om vanuit professionele autonomie de zorg zo goed mogelijk te organiseren.
In het kort:
|
Inzicht in zorgvraag cliëntpopulatie
Voor het nieuwe bekostigingsmodel wordt gebruik gemaakt van cliëntprofielen. Deze profielen worden bepaald op basis van een vragenlijst, die logisch onderdeel uitmaakt van het verpleegkundig proces. Op basis van onderzoek in 2022 is de vragenlijst uitgebreid met vragen over de context van de cliënt, bijvoorbeeld het psychisch vermogen en sociale netwerk. Cliëntprofielen geven inzicht in de zorgvraag van de totale cliëntpopulatie. Zorgaanbieders kunnen hun organisatie daardoor beter inrichten en zorgverzekeraars kunnen zorg gerichter inkopen, waardoor passende zorg thuis meer mogelijk wordt gemaakt.
Tweede pilot
“Sociale en psychische factoren zijn aan de vragenlijst toegevoegd”, vertelt Teanne de Witte (NZa) die betrokken is bij de totstandkoming van cliëntprofielen. Op basis van een vragenlijst wordt een profiel opgesteld voor een cliënt. Dat profiel geeft inzicht in de zorgvraag van de cliënt en maakt de cliëntenpopulatie van een zorgaanbieder inzichtelijk. In 2019 is een eerste pilot uitgevoerd naar cliëntprofielen, daarna volgt in 2021 nog een tweede pilot. “Bij de eerste pilot lag de nadruk van de vragenlijst enkel nog op algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL)”, deelt wijkverpleegkundige Michelle Meertens (Envida), die aan beide pilots meedeed. ADL zijn handelingen die nodig zijn om zelfstandig te leven, zoals douchen, eten of naar het toilet gaan.
Herkenbaarheid helpt bij verpleegkundig proces
“Antwoorden op de vragen over de algemene dagelijkse levensverrichtingen zeggen veel over de fysieke vermogens van een cliënt”, legt projectleider Sander de Jong (NZa) uit. “Daarna zijn we ons verder gaan focussen op de context van de cliënt, zodat de vragen aansluiten op het algehele beeld in de praktijk. Dat verhoogt de herkenbaarheid en toekomstgerichtheid. Vanuit de NZa hebben we een visie op passende zorg en we willen het veld bewegen om dat te omarmen. Met bekostiging kunnen we dat versterken en dat is gelukt met de introductie van het draagkracht draaglast model."
Conclusies uit aanvullend onderzoek naar cliëntprofielenOmdat de vragenlijst die in 2019 werd uitgeprobeerd niet genoeg herkenning bood, deed de NZa met Maastricht University een vervolgonderzoek in 2021. Met de verzamelde gegevens op basis van een vragenlijst met 15 items is onderzocht of de onderzoeksuitkomsten van de eerdere pilot konden worden verbeterd en daarmee konden bijdragen aan een succesvolle toepassing van cliëntprofielen in de praktijk. Uit het onderzoeksrapport dat de NZa in oktober 2022 publiceerde, blijkt dat de pilots nieuwe bekostigingsmodellen hebben opgeleverd met betere en meer herkenbare cliëntprofielen waar wijkverpleegkundigen enthousiast over zijn. De Jong: “In overleg met de Patiëntfederatie, ActiZ, ZorgthuisNL, V&VN en Zorgverzekeraars Nederland en de NZa is unaniem gekozen voor het door wijkverpleegkundigen aangedragen draagkracht draaglast model. Aan het model is informatie over de context van de cliënt toegevoegd, waardoor de klinische herkenbaarheid sterk is verbeterd. Het gaat dan om kenmerken die iets zeggen over het cognitief functioneren van de cliënt, over diens sociale netwerk en de aanwezigheid van mantelzorg. Ook bevat het model informatie die relevant is voor goede uitkomsten van zorg en de beweging naar passende zorg en positieve gezondheid.” Het volledige onderzoeksrapport Tweede pilot cliëntprofielen wijkverpleging is online te lezen. |
Sturen op positieve gezondheid en zelfredzaamheid
De Jong vult aan: “Dat helpt ook voor de toekomst om afspraken te maken die aansluiten op de zorg die een cliënt nodig heeft.” Schlattmann herkent dat: “Onlangs werd een cliënt met een schouderprothese bij ons aangemeld door het ziekenhuis om haar 2 keer per dag te ondersteunen voor 6 weken. Wij zijn toen met deze mevrouw en haar netwerk in gesprek gegaan. Dat doe je geregeld om te checken of je passende zorg biedt en waar nodig stel je dat bij.” De cliëntprofielen helpen wijkverpleegkundigen in deze situaties om passende zorg te leveren en niet meer taakgericht te werken, volgens Schlattmann. Met tijdbesparend resultaat. “In dit geval konden we na 3 weken onze bezoeken afbouwen en was ze na 5 weken zelfstandig. Als we taakgericht blijven werken, zoals de situatie eerst was, ben je dus onnodig meer tijd kwijt.”
“Als we taakgericht blijven werken, ben je onnodig meer tijd kwijt”
Noortje Schlattmann, wijkverpleegkundige bij Sensire
Nieuwe bekostiging zorgt voor eerlijkere financiering
Wijkverpleegkundigen zijn bij sommige organisaties ook veel tijd kwijt aan administratie omdat losse handelingen daar nog geregistreerd worden. Voor de cliëntprofielen is dat niet nodig, maar er komt wel een extra vragenlijst bij. “Als je je cliënten kent, kun je de vragenlijst in principe zo invullen”, deelt Meertens. “Je neemt veel van de vragen ook al mee in je intakes en hoe vaker je de lijst invult, hoe sneller het gaat.” Met de nieuwe bekostiging moet de financiering ook eerlijker worden.
“Als je je cliënten kent, kun je de vragenlijst in principe zo invullen”
Michelle Meertens, wijkverpleegkundige bij Envida
Onderbouwde onderhandeling en zorguitkomsten voorspellen
In 2024 kunnen wijkverpleegkundigen op vrijwillige basis al met de cliëntprofielen aan de slag. Zorgverzekeraars kopen dan op basis van cliëntprofielen de zorg in voor het volgende jaar. Voor aanbieders die gebruik maken van de nieuwe bekostiging is het registreren van cliëntprofielen vanaf 2025 verplicht. Meertens: “We kunnen nu tijdens die onderhandelingen data laten zien over onze populatie en hun zorgvraag. Dat gebeurde hiervoor op basis van gevoel.” Per 1 januari 2025 is de nieuwe bekostiging landelijk operationeel.
Meer Jaarverslag 2022
1. We kunnen zowel van, als met elkaar leren
2. Samenwerken aan oplossingen voor regionale knelpunten
3. Nieuwe bekostiging draagt bij aan passende zorg in de wijkverpleging
4. Duidelijkheid en toegankelijkheid voor burgers waarborgen door goede contractering