Veel kansen voor passende organisatie van zorg
Regionale samenwerking is essentieel om de zorg overal in Nederland toegankelijk en betaalbaar te houden. In het integraal zorgakkoord (IZA) hebben zorgaanbieders en zorgverzekeraars onder meer afspraken gemaakt voor een duurzaam regionaal zorgaanbod. Daarmee moeten knelpunten worden opgelost en kunnen verzekeraars gerichter inkopen om de vraag en het aanbod in hun kernregio’s bij elkaar te brengen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) ondersteunt deze regionale samenwerking door regioanalyses te maken en de verbinding te leggen met bestaande coalities.
In het kort:
|
Inzicht in regionaal zorgvraag en -aanbod
“Er liggen veel kansen in de regio voor passende organisatie van zorg”, vindt Floris Roijackers, projectleider Bevorderen regionale samenwerking (NZa). “Zo kun je zorgketens herschikken om gezondheid te bevorderen in plaats van alleen klachten te behandelen. De NZa stimuleert regio’s die nog onvoldoende bewegen naar passende zorg door regioanalyses beschikbaar te stellen. Die regioanalyses bieden inzicht in de regionale zorgvraag en het zorgaanbod. In 2023 gaan partijen zelf aan de slag met hun regiobeelden en regioplannen. Daarna signaleren wij rode draden, doen we aanbevelingen voor vervolgstappen en delen we goede voorbeelden met andere regio’s.”
Regioanalyses, regiobeelden en regioplannenIn 2022 publiceerde de NZa 42 regioanalyses. Dit zijn data-overzichten voor zowel de zorgkantoorregio’s als de regio’s van het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ). Op basis daarvan is het de bedoeling dat regionale coalities de plaatselijke zorgvraag en het zorgaanbod in beeld brengen in regiobeelden. Deze zijn in te zien via De Juiste Zorg Op De Juiste Plek. Vervolgens moet uit die regiobeelden een regioplan komen. Het doel van een regioplan is om de zorg in de betreffende regio duurzaam in te richten zodat iedereen die het nodig heeft, gebruik kan maken van zorg in de buurt. De NZa werkte ook mee aan de opgestelde criteria voor de regiobeelden en regioplannen voor het beoordelingskader voor ‘impactvolle transformaties’ Integraal Zorgakkoord. Meer weten over de (verwachte) zorgvraag of het zorgaanbod in de regio? Het RIVM heeft alle informatie over zorgvraag en zorgaanbod in alle regio’s op de website Regiobeeld.nl opgeslagen. |
Ruimte bieden en lef tonen
De verandering naar meer regionale samenwerking, is volgens medeprojectleider Inge Schoenmakers groot. “Eerst had je een concurrerende zorgmarkt, waarbij ieder voor zich opereert. Nu wil je naar gereguleerde samenwerking. Dat vraagt om vertrouwen bij elkaar en ook bij ons. Soms zitten er ook financiële gevolgen voor instellingen aan zo’n regionale samenwerking. Het is dan aan ons als overheid om een stabiele en betrouwbare partner te zijn en om ruimte te bieden voor zorgaanbieders die lef tonen.”
“Eerst had je een concurrerende zorgmarkt, waarbij ieder voor zich opereert. Nu wil je naar een gereguleerde samenwerking.”
Inge Schoenmakers, medeprojectleider Bevorderen regionale samenwerking (NZa)
Schoenmakers gaat verder: “Daarom hebben we de afgelopen jaren vijf experimenten in de regio gevolgd. Vertegenwoordigers kunnen dan, als ze tegen een probleem in de bekostiging of wet- en regelgeving aanlopen, bij ons terecht. Wij gaan dan binnen de NZa op zoek naar een oplossing of agenderen het probleem.” In 2022 kwam daar Blauwe Zorg van de Zuid-Limburgse Alliantie Santé bij. Zij richten zich op de ouderenzorg, ggz, eerste- en tweedelijnszorg en het sociaal domein.
Knelpunten in domeinoverstijgende samenwerking
Alliantie Santé bestaat uit vertegenwoordigers van de Gemeente Maastricht, zorgverzekeraar VGZ, Burgerkracht Limburg, ouderenzorgorganisatie Envida, Maastricht UMC+, eerstelijnsorganisatie Zorg in Ontwikkeling, ggz-organisaties Levanto en Mondriaan, welzijnsondermening Trajekt, gehandicaptenzorgorganisatie Radar, GGD Zuid-Limburg en Universiteit Maastricht. Zij formuleerden, in samenspraak met de NZa, 6 regionale knelpunten in domeinoverstijgende samenwerking en financiering. Voorzitter Paul Schefman: “We zijn gaan kijken wat ons het meest voor de voeten loopt om binnen onze vier domeinen samen te werken. Bijvoorbeeld op het gebied van de nieuwe/blauwe ggz. We zien dat daar eigenlijk een triage nodig is voordat mensen in specialistische zorg komen. Daarvoor is een koppeling nodig tussen het sociaal domein, huisartsen en ggz-specialisten. Denk bijvoorbeeld aan mensen met schulden en depressieve gevoelens. Nu worden die snel doorverwezen naar de specialistische ggz, waar soms lange wachtlijsten zijn. Maar er wordt nog niet gekeken naar het sociaal aanbod uit de gemeente.”
“Mensen met schulden en depressieve gevoelens worden snel doorverwezen naar de specialistische ggz. Er wordt niet gekeken naar het sociaal aanbod uit de gemeente”
Paul Schefman, voorzitter Alliantie Santé
Wederzijds profijt van ondersteuning
Voor deze knelpunten bedacht Alliantie Santé zestien oplossingen. Vooral voor integrale financiering binnen en tussen zorgdomeinen en experimenteertarieven is ondersteuning van de NZa handig. “De NZa kan geen stelselwijzigingen doorvoeren”, legt Schefman uit. “Maar zij kunnen wel bijvoorbeeld contact leggen met andere autoriteiten om te praten over oplossingen voor onze knelpunten. Aan de andere kant is het goed dat we onze knelpunten op tafel kunnen leggen, zodat dit verder gespeeld kan worden naar mensen die betrokken zijn bij de wet- en regelgeving voor de zorg. Zo hebben we wederzijds profijt van elkaar.”
Landelijke kennisdeling
Dat onderkent ook Schoenmakers. “Belemmeringen wegnemen kunnen wij ook niet alleen, daarvoor moeten we samenwerken met stelselpartijen. We hebben ook een belangrijke rol op het gebied van kennisdeling, bijvoorbeeld over het integraal zorgakkoord, en succesvolle initiatieven en experimenten. Daarvoor zijn we ook in gesprek met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.” Schefman kijkt uit naar de voordelen die landelijke kennisdeling met zich mee kan brengen. “We bedenken een heleboel in allerlei verschillende regio’s en gemeenten. Door experimenten en innovatie met elkaar te delen, kun je een gigantische slag slaan om de puzzels waar we nu in de zorg voor staan op te lossen.”
Lees de andere artikelen
1. We kunnen zowel van, als met elkaar leren
2. Samenwerken aan oplossingen voor regionale knelpunten
3. Nieuwe bekostiging draagt bij aan passende zorg in de wijkverpleging
4. Duidelijkheid en toegankelijkheid voor burgers waarborgen door goede contractering