De NZa helpt om de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van zorg te borgen. Dat doen we door ontwikkeling van de bekostiging van de zorg. Een bekostiging is een geheel van passende zorgprestaties, bijbehorende tarieven en afspraken over het registreren en declareren van zorg in een bepaalde zorgsector. Op deze pagina vertellen wij u meer over de bekostiging in het algemeen en die voor de ggz en fz in het bijzonder.
Waarom een bekostiging?
Dankzij de bekostiging kunnen we nagaan of ons gezamenlijke zorggeld goed besteed wordt. Ook helpt de bekostiging bij het zicht op wachttijden en is het de basis voor afspraken tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar. Het inzicht is ook van groot belang voor de beweging naar passende zorg.
Een goede bekostiging levert niet te veel administratie op, maar biedt wel de gewenste informatie voor zorgaanbieder, zorgverzekeraar en patiënt. Die balans vinden is altijd de grote uitdaging.
Hoe komt de bekostiging tot stand?
De maatschappij, de zorg zelf én onze gezamenlijke normen, waarden en eisen veranderen voortdurend. De bekostiging van zorg beweegt daarin mee. De NZa voert daarom ieder jaar een update van een bekostiging door, met indexering van tarieven. Daarnaast kennen we meerjarige cycli waarin we op basis van kostprijsonderzoeken de tarieven helemaal opnieuw bepalen. En omdat iedere bekostiging vroeg of laat toch weer gaat knellen, ontwikkelen we op de nog langere termijn samen met het zorgveld geheel nieuwe bekostigingen.
Nieuwe maximumtarieven ggz en fz 2026 na kostprijsonderzoek
De NZa heeft een kostprijsonderzoek uitgevoerd naar de prestaties binnen het Zorgprestatiemodel (Zpm) voor de geestelijke gezondheidszorg (ggz) die vallen onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet forensische zorg. Dit onderzoek heeft geleid tot nieuwe tarieven die ingaan per 1 januari 2026. Op deze pagina gaan we verder in op de uitkomsten van dit kostprijsonderzoek. Zie ook de Vraag en antwoord nieuwe maximumtarieven ggz en fz.
In dit kostprijsonderzoek zijn ook de ggz-verblijfsprestaties inclusief behandeling binnen de Wet langdurige zorg (ggz-b en ggz-wonen) meegenomen én de beschikbaarheidsbijdrage voor de medische vervolgopleidingen (mvo) in de ggz. Meer informatie over de uitkomsten van deze onderzoeken is te vinden via:
Iedereen in Nederland moet erop kunnen vertrouwen dat er op tijd goede en betaalbare zorg beschikbaar is. Daarom is het de wettelijke taak van de NZa om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden. Dat doen we onder andere door periodiek kostprijsonderzoek te doen. Meer informatie hierover is te vinden via de Vraag en antwoord ‘Waarom voert de NZa kostprijsonderzoeken uit?’
Wat is de impact van het kostprijsonderzoek op de nieuwe tarieven voor de ggz en fz?
De impact van het kostprijsonderzoek op tarieven van het Zorgprestatiemodel is gewogen gemiddeld op landelijk niveau -5,7%. Door de indexering van 5% is er sprake van een daling in euro’s van tarieven van bijna -1%.
Over het algemeen zien we een daling van de tarieven. Een reden hiervoor is dat we zien dat door het zpm er een prikkel is die leidt tot meer direct patiëntgebonden tijd. Meer consulten bij gelijkblijvende kosten leiden vervolgens tot een lager tarief. Daarnaast zal de contractering tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars invloed hebben gehad op het kostenniveau. Zie ook het uitgebreide antwoord via Vraag en antwoord nieuwe maximumtarieven ggz en fz.
Wat is de invloed van de uitspraak van de kortgedingrechter?
Op 2 juli 2025 heeft de rechtbank Midden-Nederland vonnis gewezen in kort geding van de LVVP. Als gevolg hiervan worden de tarieven voor de de vrijgevestigde gz-psychologen (beroepscategorie B06), de klinisch (neuro)psychologen (beroepscategorie B03) en de psychotherapeuten (beroepscategorie B07) later vastgesteld. Op een later moment zullen we duidelijkheid geven over de totstandkoming en het tijdspad voor de tarieven voor deze 3 beroepen. Meer informatie via Vraag en antwoord ‘Wat is de invloed van de uitspraak van de kortgedingrechter?’.
Zorgpraktijk als basis
Een bekostiging weerspiegelt zoveel mogelijk de zorgpraktijk. Daarom vraagt de NZa zorgaanbieders regelmatig om gegevens over geleverde zorg. Meestal is dat aanleveren verplicht: anders krijgen wij geen representatief beeld. De NZa vraagt daarbij niet om persoonlijke gegevens. Wij moeten weten welke zorg gegeven is, maar we willen niet weten wie die zorg kreeg. Het gaat ons alleen om het grote plaatje.
NZa publiceert aangepaste tarieven voor de ggz en fz
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft de tarieven voor de geestelijke gezondheidszorg en de forensische zorg 2022 en 2023 met terugwerkende kracht aangepast. Dit hebben we gedaan op grond van de uitspraak eerder dit jaar van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). De aangepaste tarieven hebben geen invloed op afspraken die al zijn gemaakt of zorg die al is gedeclareerd en vergoed. Zorgaanbieders en zorgverzekeraars kunnen wel aanvullende afspraken maken als zij dat nodig vinden. De NZa vraagt zorgverzekeraars duidelijk te communiceren over hoe ze willen omgaan met deze aangepaste tarieven.
Deze video informeert over het zorgprestatiemodel ggz. Het zorgprestatiemodel is de nieuwe bekostiging voor geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg. Het zorgprestatiemodel moet zorgen voor minder wachtlijsten en passende zorg voor iedereen die dat nodig heeft. De video heeft een voice-over en in kleurrijke animaties wordt de werking van het zorgprestatiemodel verbeeld.
Beeldtitel:
Zorgprestatiemodel ggz
Zorgvraagtypering in de ggz
VOICE-OVER: "De ggz in Nederland staat voor grote uitdagingen. Een tekort aan behandelaren heeft geleid tot lange wachtlijsten. Samen werken we daarom aan een oplossing die ervoor zorgt dat iedereen in Nederland op tijd de passende zorg ontvangt waar ze recht op hebben. Zorg die is afgestemd op de ernst van de problemen en de persoonlijke situatie van de patiënt.
In Nederland gebruiken we de DSM-classificatie om te bepalen welke zorg iemand vergoed krijgt. Terwijl we weten dat dit vaak geen goede graadmeter is voor de zorg die nodig is. De ene persoon met de classificatie 'depressie' kan namelijk andere zorg nodig hebben dan een ander met dezelfde classificatie.
We onderzoeken daarom of zorgvraagtypering ons kan helpen een verband te leggen tussen de zorgvraag en de benodigde zorginzet. Met zorgvraagtypering kijken we niet alleen naar de problematiek van de patiënt, maar ook naar de impact ervan op het dagelijks functioneren. Het dagelijks functioneren heeft namelijk een grote invloed op de uiteindelijke zorgbehoefte. Of je bijvoorbeeld wel of geen dak boven je hoofd hebt maakt een groot verschil.
We onderzoeken of we een relatie kunnen vinden tussen de zorgvraagtypen en zorginzet. Met deze informatie kunnen zorgaanbieders in een specifieke regio, met elkaar en met zorgverzekeraars, bepalen wat passend is voor een specifieke groep patiënten.
Zorgverzekeraars krijgen hierbij alleen informatie over het zorgvraagtype dat de zorgverlener voor een patiënt heeft gekozen. Gegevens over de problemen en situatie van de patiënt worden niet gedeeld. De NZa krijgt informatie voor het onderzoeken en ontwikkelen van zorgvraagtypering. Die informatie bevat geen identificerende persoonsgegevens van individuele patiënten. Dit waarborgt dat er geen schending van het medisch beroepsgeheim plaatsvindt. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft dit bevestigd.
Wij zetten ons samen in om zorgvraagtypering verder te onderzoeken en zo te ontwikkelen dat het gaat helpen bij ons grotere doel: minder wachtlijsten en passende zorg voor iedereen die dat nodig heeft."
Beeldtekst:
Zorgprestatiemodel ggz
De volgende logo's verschijnen in beeld: NZa, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra, Meer GGZ, Zorgverzekeraars Nederland, Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, de Nederlandse GGZ, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, V&VN, LVVP en Nederlands Instituut van Psychologen.
