Kortdurende zorg

De kortdurende zorg is een sector die volop in ontwikkeling is. Steeds meer mensen blijven langer thuis wonen, ook wanneer zij kwetsbaarder worden. Bij kwetsbare, thuiswonende mensen moet rekening worden gehouden met situaties waarin een plotselinge, acute zorgvraag ontstaat waarbij iemand tijdelijk niet meer zelfstandig thuis kan wonen. In die gevallen kan het een uitkomst bieden om de patiënt tijdelijk op te nemen. Ook kan het zijn dat er sprake is van een kwetsbare situatie in de thuissituatie. Een specialist ouderengeneeskunde kan tijdelijk meekijken met de huisarts en aanvullende behandeling aan kwetsbare patiënten thuis leveren. Door het leveren van deze aanvullende behandeling thuis ofwel een tijdelijke opname kan een opname in het ziekenhuis of vroegtijdige opschaling naar intramurale zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) voorkomen of uitgesteld worden. Onder de kortdurende zorg vallen de volgende 3 vormen van zorg: het eerstelijnsverblijf, de geriatrische revalidatiezorg en geneeskundige zorg voor specifieke patiëntgroepen.

In het kort

  • We verwachten een stijgende zorgvraag met een gelijkblijvend of dalend zorgaanbod.
  • Kortdurende zorg draagt bij uitstek bij aan passende zorg: de zorg is gericht op verplaatsen en vervangen van zorg en voorkomt dat patiënten meer of zwaardere zorg nodig hebben.
  • Verdere professionalisering en inhoudelijke positionering van de sector is nodig.
  • We zetten in op passende bekostiging en contractering in de kortdurende zorg.

Stijgende zorgvraag

De kortdurende zorg wordt net als andere sectoren geconfronteerd met de gevolgen van de dubbele vergrijzing (toename 65+’ers en 80+’ers) in combinatie met een krapte op de arbeidsmarkt. Met name in het aantal specialisten ouderengeneeskunde, artsen voor verstandelijk gehandicapten en GZ-psychologen in deze sector. We verwachten een stijgende zorgvraag in combinatie met een gelijkblijvend of dalend zorgaanbod. Het risico is dat patiënten te laat of geen zorg kunnen ontvangen waardoor zwaardere zorginzet nodig is. Hierdoor komt de toegankelijkheid van deze zorg onder druk te staan.

Kortdurende zorg draagt bij uitstek bij aan passende zorg: de zorg is gericht op verplaatsen en vervangen van zorg en voorkomt dat patiënten meer of zwaardere zorg nodig hebben.

Tegelijkertijd zien we dat met name de geneeskundige zorg voor specifieke patiëntengroepen zich nog verder moet professionaliseren en inhoudelijk moet positioneren. Dit zorgt voor uitdagingen en maar creëert tegelijkertijd kansen. Kortdurende zorg draagt bij uitstek bij aan passende zorg: de zorg is gericht op verplaatsen en vervangen van zorg en voorkomt dat patiënten meer of zwaardere zorg nodig hebben. 

- Het aantal patiënten in de elv is in 2022 t.o.v. 2021 gedaald met 12,7% (van 43.200 in 2021 naar 37.700 in 2022).  - Het aantal patiënten in de grz is gedaald met 11,1% in 2020 t.o.v. 2019 en daarna gestegen met 9,5% in 2021 t.o.v. 2020 (van 53.300 in 2019 naar 47.400 in 2020 naar 51.900 in 2021). - Het aantal patiënten in de GZSP is in 2022 t.o.v. 2021 gestegen met 16,4% (van 28.700 in 2021 naar 33.400 in 2022).  - De uitgaven in de elv zijn in 2022 t.o.v. 2021 gedaald naar 301,8 miljoen (dit is een daling van 10,6%). - De uitgaven in de grz zijn gedaald van 754,6 miljoen in 2019 naar 658,0 miljoen in 2020 (dit is een daling van 12,8%) en daarna gestegen naar 734,2 miljoen (dit is een stijging van 11,6%).  - De uitgaven in de GZSP zijn in 2022 t.o.v. 2021 gestegen naar 75,8 miljoen (dit is een stijging van 14,5%). In 2020 en 2021 is de invloed van de coronapandemie zichtbaar in de cijfers. De stijging/daling is altijd ten opzichte van het jaar ervoor. Deze cijfers bevatten een kleine overschatting vanwege problemen door overgang naar een nieuw datasysteem bij een zorgverzekeraar.
Beeld: ©NZa
Kortdurende zorg in cijfers

Op weg naar passende bekostiging

De kortdurende zorg bezet een belangrijke plek in het zorglandschap. Een optimale bekostiging is een belangrijke randvoorwaarde voor het bieden van deze passende zorg en een sterke eerste lijn. Binnen de kortdurende zorg is er sprake van overlap tussen zorgvormen waardoor onduidelijkheid bestaat over welke bekostiging is aangewezen. Er zijn grijze gebieden waarbij niet altijd duidelijk is welke aanspraak en daarmee ook welke bekostiging van toepassing is. Hierdoor kan bekostiging sturend worden voor de zorglevering. 

We zetten in op passende bekostiging en contractering in de kortdurende zorg. Op dit moment zetten we al de eerste stappen met het verder ontwikkelen van passende prestaties en tarieven voor het eerstelijnsverblijf. We onderzoeken daarnaast de samenloop tussen de verschillende zorgvormen van de kortdurende zorg en zetten waar nodig stappen naar passende bekostiging. We bekijken of vereenvoudiging noodzakelijk is en of de bekostiging passende contractering stimuleert. 

Lees ook