Acute zorg
De toegankelijkheid van de acute zorg keten blijft onder druk staan en zal naar verwachting verder toenemen door de arbeidsmarktkrapte van gespecialiseerde zorgprofessionals, de stijgende vraag naar zorg en een toename van complexiteit van zorg. Daarnaast zien we dat de (acute) zorgvraag niet altijd op de juiste plek terecht komt. Er is een integrale oplossing nodig om de acute zorg keten toegankelijk te houden.
In het kort
|
Ordening van de acute zorgketen
Om te zorgen dat de acute zorg toegankelijk blijft, is de ordening van de acute zorgketen al enkele jaren een punt van aandacht. Het gaat dan onder andere over de concentratie en spreiding van spoedeisende hulp (SEH)-locaties en/of het samengaan van meldkamers in de ambulancezorg. Een integrale oplossing is nodig om de acute zorg keten toegankelijk te houden, maar het zoeken naar een oplossing wordt bemoeilijkt door de aanwezigheid van verouderde normen die niet meer aansluiten bij de veranderde acute zorgvraag en -aanbod.
De discussie over de ordening van acute zorg wordt momenteel gedomineerd door de vraag hoe om te gaan met de moeilijkheden voor ziekenhuizen en zorgverzekeraars om bepaalde SEH’s open te houden. Enerzijds door de toenemende personeelstekorten in de acute zorgketen en anderzijds door de vraag hoe om te gaan met lage gebruikersaantallen van een aantal SEH’s gedurende avond, nacht- en weekenduren (anw-uren) in combinatie met kwaliteitscriteria. Tegelijkertijd is er op landelijk niveau spanning tussen enerzijds maatregelen die gericht zijn op concentratie van zorg en efficiënte inzet van middelen en anderzijds de leefbaarheid in regio’s met acute zorg zo dicht mogelijk bij huis. Dit leidt zowel politiek als maatschappelijk tot een gebrek aan consensus waardoor het oplossingen blokkeert.
Op landelijk niveau is er spanning tussen maatregelen die gericht zijn op concentratie van zorg en efficiënte inzet van middelen enerzijds en ‘acute zorg zo dicht mogelijk bij huis’ anderzijds.
Als de toegankelijkheid van de acute zorg onvoldoende geborgd kan worden, bijvoorbeeld door de toename van de niet-acute zorg die op de SEH terecht komt, kunnen mensen die een acute zorgvraag hebben niet op tijd terecht bij een zorgaanbieder waar de juiste kennis en kunde aanwezig is.
Inzicht in de (acute) zorgvraag per regio
Een belangrijke ontwikkeling in de acute zorg is de vorming van zorgcoördinatiecentra (zcc’s). Het uitgangspunt hierbij is dat de doorstroming in de acute zorgketen wordt verbeterd met behulp van een actueel inzicht in de beschikbaarheid van de acute zorgcapaciteit in de regio, waardoor de juiste zorg op de juiste plek kan plaatsvinden. Bij de vormgeving van zorgcoördinatie zet de minister van VWS in op de landelijke inrichting van zcc’s per ROAZ-regio.
Sturen op samenwerkingen en transparantie in de acute zorgketen is een oplossing die bijdraagt aan het toegankelijk houden van de acute zorg. Verschillende regio’s zijn al in staat om op basis van inzicht in de acute zorgvraag en het bestaande zorgaanbod onderling afspraken te maken over tijdige acute zorg toegepast op de specifieke zorgvraag. Specialistische hoog-urgente zorg meer geconcentreerd, andere zorgvragen meer gedeconcentreerd met oog voor nieuwe zorgvormen zoals spoedpleinen en vernieuwde zorgfuncties op de ambulance.
Onvoldoende inzicht in de zorgcapaciteit kan leiden tot negatieve effecten op de uitkomsten van zorg. Een voorbeeld hiervan is een SEH die een kortdurende opnamestop heeft en dit niet communiceert met het ambulancevervoer. Dit betekent dat de patiënt alsnog naar een andere locatie gebracht moet worden. In potentie kan dit gezondheidsschade opleveren. Actueel inzicht in de beschikbaarheid van acute zorg per regio ontstaat alleen als de gegevensuitwisseling (inclusief transparantie over beschikbaarheid) verbetert.