Wat is integrale acute ouderenzorg?
Integrale acute ouderenzorg richt zich op ouderen met een kwetsbare gezondheid. Door verminderd functioneren van meerdere lichaamsfuncties zijn zij gevoeliger voor stressfactoren zoals verlies of het tijdelijk wegvallen van een mantelzorger. Veel ouderen met kwetsbaarheid belanden hierdoor op de spoedeisende hulp (SEH) of de huisartsenpost (HAP) en/of in het ziekenhuis, waar de zorg vaak niet goed aansluit bij hun behoeften. Dit vergroot het risico op functionele achteruitgang en nieuwe zorgvragen. Wij zetten in op een integrale en regionale aanpak van acute ouderenzorg om deze crisissituaties te voorkomen, of tijdig thuis of dichtbij huis op te vangen.
Ontwikkelingen in de acute ouderenzorg
Sinds 2017 daalt het gebruik van HAP en SEH door 75-plussers. Toch stijgt het aandeel 65-plussers op de SEH naar verwachting van 35% in 2019 naar 42% in 2030, als gevolg van vergrijzing. De uitkomsten van acute zorg voor ouderen met een kwetsbare gezondheid zijn vaak slechter dan verwacht. Door atypische klachten wordt de urgentie van hun zorgvraag niet altijd herkend, wat leidt tot langere opnames, overdiagnostiek, over- of onderbehandeling en complicaties. Zo ervaart 30% van de 70-plussers na ziekenhuisopname nieuwe beperkingen in het dagelijks functioneren, en overlijdt 33% binnen een jaar na een SEH-bezoek.
Om dit te keren is een andere inrichting van het acute zorglandschap nodig. Er zijn meerder innovaties die daaraan bijdragen; deze zijn gebundeld in het model voor integrale acute ouderenzorg.
Naar toekomstbestendige acute ouderenzorg
Deze innovaties tonen dat er een sterke beweging is ingezet richting integrale ouderenzorg. Wij nemen het voortouw in het opschalen van impactvolle initiatieven. We werken samen met zorgaanbieders en zorgverzekeraars aan kennisdeling, passende bekostiging en structurele inbedding in het zorglandschap. Om écht impact te maken, is het cruciaal dat deze initiatieven niet als losse projecten blijven staan, maar in samenhang met elkaar worden ontwikkeld. Alleen zo kunnen acute zorgvragen bij ouderen vaker worden voorkomen of tijdig thuis of dichtbij huis worden opgevangen.
"Om écht impact te maken is het van belang dat initiatieven niet als losse projecten blijven bestaan, maar in samenhang met elkaar worden ontwikkeld."
Dit vraagt om intensieve samenwerking; zowel landelijk (met onder andere zorgverzekeraars, Zorginstituut Nederland, ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, branche- en beroepspartijen) als regionaal (tussen onder andere zorgaanbieders). Wij nemen hierin een actieve rol. Tot slot biedt integrale ouderenzorg kansen voor verpleegkundig specialisten en physician assistants. Daarom zetten we ons in om taakherschikking verder te faciliteren.
Meer lezen
- Perceptions of Frail Older Adults on Contributing Factors Causing the Onset of Crises Leading to Hospital Admissions: A Qualitative Study
- Meer ouderenzorgkennis nodig op de spoedeisende hulp
- Outcomes as experienced by older patients after hospitalisation: satisfaction, acceptance, frustration and hope—a grounded theory study
- Older patients’ perspectives on factors contributing to frequent visits to the emergency department: a qualitative interview study
- Kerncijfers Acute Zorg 2017-2023
- Kamerbrief over beleidsagenda toekomstbestendige acute zorg
- Older patients with nonspecific complaints at the Emergency Department are at risk of adverse health outcomes
- Physical Resilience in Daily Functioning Among Acutely Ill Hospitalized Older Adults: The Hospital-ADL Study
- Major adverse cardiovascular events in older emergency department patients presenting with non-cardiac medical complaints
- Rapport Vernieuwing van de acute ouderenzorg
- Publicatie handreiking Proactieve zorgplanning in de langdurige zorg (SKILZ)
- Prestatie- en tariefbeschikking verpleging en verzorging
- Handboek Geriatric Emergency Medicine (GEM)
- Praktijkvoorbeeld | Wondzorg en dermatologie: Ziekenhuis op wielen (Platform Zorgmasters)
- Beleidsregel Innovatie voor kleinschalige experimenten
- Het Integraal Zorgakkoord (IZA)
- Handvatten voor financiering van een zorgcoördinatiecentrum (zcc) per 2024
- Advies Budgetbekostiging zorgcoördinatie
- ‘Guiding Principles for Transformation Towards Integrated Acute Care for Older Adults Close to Home: Lessons from Nine Dutch Regional Partnerships. A Realist Evaluation’, Kroeze, E.D., Hoitinga, G., Smorenburg, S.M., MacNeil Vroomen, J.L., van Vught, A.J.A.H. and Buurman, B.M. (2025)
- NZa webpagina Taakherschikking (Medisch-specialistische zorg)
- Trends acute zorg: minder ouderen naar de huisartsenpost en spoedeisende hulp
- De NZa ondersteunt innovaties die bijdragen aan passende zorg
- De NZa zet zich in voor een passende organisatie van zorg in regionale zorgnetwerken
- De NZa monitort en faciliteert taakherschikking binnen de medisch-specialistische zorg