De druk op de wijkverpleging blijft groeien. Het is dan ook noodzakelijk dat we de wijkverpleging passend bekostigen en het vak aantrekkelijk houden. Ook is het zorgelijk dat niet-gecontracteerde zorgaanbieders de beweging naar passende zorg niet lijken te maken. Om fouten en fraude in de sector gericht aan te pakken, is het nodig dat de politiek duidelijke keuzes maakt over toetredingsdrempels. Daarnaast roepen we het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de politiek op om gedifferentieerd reguleren binnen de Wet marktordening gezondheidszorg mogelijk te maken.

Ontwikkelingen in de wijkverpleging

We zien dat de arbeidsmarktproblematiek in de wijkverpleging blijft bestaan. Er is meer uitstroom dan instroom van zorgprofessionals, waardoor het tekort aan wijkverpleegkundigen blijft groeien. Bovendien neemt de vraag naar wijkverpleging toe. Dit komt niet alleen door de vergrijzing, maar ook doordat we er als maatschappij op inzetten dat mensen steeds langer thuis blijven wonen en sneller naar huis gaan na een ziekenhuisopname. Deze noodzakelijke ontwikkeling zet de toegankelijkheid van de wijkverpleging onder druk. Dit betekent dat het voor inwoners van Nederland moeilijker wordt om een aanbieder te vinden die de zorg kan verlenen die nodig is. Hierdoor blijven mensen soms juist langer in het ziekenhuis dan nodig, raakt mantelzorg overbelast of moet zorg (tijdelijk) verspreid worden over verschillende zorgaanbieders. Daarom zijn we blij met twee onlangs gesloten akkoorden: het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) en het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO). Deze maken bij- en nascholing van verzorgenden en verpleegkundigen toegankelijker.

Ook zijn er relatief veel niet-gecontracteerde aanbieders in de wijkverpleging. Hier zijn verschillende redenen voor. De aanbieder heeft bijvoorbeeld een andere opvatting over wat passende zorg is of geeft aan dat de voorwaarden in het contract het leveren van passende zorg in de weg staan. Ook zijn er (nieuwe) aanbieders die met een innovatief concept werken. Verzekeraars willen deze nieuwe zorg (nog) niet contracteren, omdat het zich nog moet bewijzen.

"Het is zorgelijk dat niet-gecontracteerde zorgaanbieders de beweging naar passende zorg niet lijken te maken."

Niet-gecontracteerde zorg mist een doelmatigheidsprikkel en kan minder goed gecontroleerd worden op rechtmatigheid en kwaliteit. Een deel van de niet-gecontracteerde wijkverpleging lijkt hierdoor minder bezig met het sturen op zelfredzaamheid (passende zorg) en meer met het klantperspectief.

De wijkverpleging is al jaren op rij de sector waarover we de meeste signalen van fouten en fraude registreren. Dit komt onder andere doordat misbruikers van wijkverplegingsgelden (te) gemakkelijk een nieuw bedrijf kunnen starten. Daarom is de sector al een aantal jaar een prioriteit van de Taskforce integriteit zorg (TIZ). Een vorm van zorgfraude is spookzorg, waarbij zorg wordt gedeclareerd die niet daadwerkelijk is geleverd. Verder zien we in de wijkverpleging verschillende complexe bedrijfsconstructies, zoals onderaannemerschap. Bij onderaannemerschap declareren gecontracteerde partijen de zorg die namens hen geleverd is door een niet-gecontracteerde zorgaanbieder (een zogeheten onderaannemer). Het gevolg en risico hiervan is dat de zorg die geleverd wordt via onderaannemers uit ons zicht blijft.

De zorgprofessional en cliënt centraal in de wijkverpleging

Om de toegang tot wijkverpleging nu en in de toekomst te borgen, moeten we het vak aantrekkelijker maken, administratieve lasten verlagen en meer uitgaan van wat cliënten écht nodig hebben. Hiervoor moeten we investeren in:

  • zelfredzaamheid van cliënten
  • preventie
  • professionalisering van het vak
  • innovatie en digitalisering
  • kwaliteit van zorg
  • regionale samenwerking
  • een bekostiging die dit mogelijk maakt

Integrale prestaties dragen hieraan bij. Dit bekostigingsmodel levert relatief lage administratieve lasten op en stimuleert samenwerking. Daarnaast ondersteunt het zelfredzaamheid, preventie en professionele autonomie en draagt het daarmee bij aan de toegankelijkheid van de wijkverpleging

"Om de toegang tot verbeteren moeten we het vak aantrekkelijker maken, administratieve lasten verlagen en meer uitgaan van wat cliënten nodig hebben."

In het Integraal Zorgakkoord (IZA), het AZWA en Wonen en in Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) zijn daarnaast afspraken gemaakt over passende hybride zorg. Het uitgangspunt hierbij is: digitaal als het kan en fysiek als het moet. We werken aan een advies over een passende structurele bekostiging die het mogelijk maakt om digitale zorg in te zetten in de gehandicaptenzorg, verpleegzorg en wijkverpleging. We verwachten dit advies in 2026 op te leveren. In dit advies gaan we ook in op onze voorspellingen over de ingeboekte besparingen door het ministerie van VWS.

Om fouten en fraude in de wijkverpleging aan te pakken, zijn er strengere toetredingsdrempels nodig voor nieuwe zorgaanbieders en scherpere regels voor onderaannemerschap. Dit kan niet-gecontracteerde zorgaanbieders ook stimuleren om de beweging te maken naar passende zorg.

Toekomstbestendige wijkverpleging door standaardisatie, differentiatie en toetredingsdrempels

Samen met de sector hebben we het afgelopen jaar afspraken gemaakt over een nieuwe samenwerking tussen alle veldpartijen. Het doel van deze samenwerking is enerzijds de professionalisering van het verpleegkundig proces en anderzijds om tot een goed onderbouwde bekostiging te komen. We roepen veldpartijen met urgentie op om – onder leiding van de beroepsverenging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) – de verslaglegging van het verpleegkundig proces te standaardiseren.

Integrale prestaties dragen – in combinatie met een contract en zorginhoudelijke informatie – bij aan een betere doelmatigheid en kwaliteit van zorg. Daarom zien wij gedifferentieerd reguleren in de sector als noodzakelijke oplossing. Dat wil zeggen dat gecontracteerde zorg en niet-gecontracteerde zorg verschillend worden gereguleerd. We roepen het ministerie van VWS en de politiek op om dit binnen de Wet marktordening gezondheidszorg mogelijk te maken.

Om fouten en fraude in de sector gericht aan te pakken, is het nodig dat de politiek duidelijke keuzes maakt over toetredingsdrempels. Er moeten onder andere heldere kwaliteitscriteria komen, die passende zorg stimuleren. Samen met onze TIZ-partners hebben we hier concrete handreikingen voor gedaan. Wij vinden het positief dat het ministerie van VWS op dit moment onderzoekt hoe zij de toetredingsdrempels kan uitbreiden naar onderaannemers. Ook zijn we blij dat zij mogelijk wil maken dat de NZa bevoegdheden krijgt om op te treden tegen spookzorg.

Op de hoogte blijven?

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws rondom de wijkverpleging? Meld u dan nu aan voor onze nieuwsbrief wijkverpleging.

Meer lezen

Terug naar de overzichtspagina