Het aantal tbs-patiënten blijft groeien, terwijl de forensische zorg (fz) kampt met aanhoudende tekorten. Tbs-klinieken hebben zowel een tekort aan beschikbare bedden als een tekort aan personeel. Terugkeer naar de maatschappij is lastig door een tekort aan plaatsen in forensisch beschermd wonen. Om fouten en fraude te voorkomen te voorkomen is een wetswijziging van de Wet forensische zorg nodig.

Ontwikkelingen in de forensische zorg

Forensische zorg vraagt om een balans tussen veiligheid en herstel. Duurzame bekostiging en passende zorg zijn nodig om kwetsbare mensen én de samenleving perspectief te bieden. Maar we zien dat de fz al langere tijd kampt met structurele capaciteitsproblemen. Het aantal beschikbare bedden in tbs-klinieken schiet tekort. Hierdoor verblijven patiënten noodgedwongen langer in ongeschikte omgevingen, zoals detentie. Tegelijkertijd durven zorgaanbieders niet uit te breiden uit vrees voor toekomstige leegstand. Daarbovenop werkt een hardnekkig personeelstekort als rem op de hele keten. Hierdoor loopt de zorg vast en groeien de wachttijden.

"Forensische zorg vraagt om een balans tussen veiligheid en herstel."

Eind 2024 hebben we de tarieven voor de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en fz voor 2022 en 2023 met terugwerkende kracht aangepast. Dit deden we vanwege een ophoging van het aandeel indirecte tijd. De aanpassing volgde uit een uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb).

Betere in-, door- en uitstroommogelijkheden voor tbs-patiënten

Om het groeiend aantal tbs-patiënten een plek te bieden in een geschikte omgeving is een uitbreiding nodig van 200 bedden, verspreid over instellingen met verschillende beveiligingsniveaus. Om dit mogelijk te maken, wordt er door het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) en DJI gewerkt aan een vorm van beschikbaarheidsfinanciering, waarbij wij meedenken over hoe dit in de bekostiging kan landen. Hierbij ontvangen zorgaanbieders ook financiering voor bedden bij tijdelijke leegstand. 

Maar alleen het uitbreiden van de instroomcapaciteit is niet voldoende. We zetten ook in op het verbeteren van de door- en uitstroom van patiënten. Per 2024 is het Volledig pakket thuis (vpt) in de forensische zorg geïntroduceerd. Hiermee kunnen patiënten in de laatste fase van hun behandeling forensische zorg krijgen in een begeleide thuissetting. Dit kan bijvoorbeeld een speciaal appartement vanuit de zorgaanbieder zijn, waar de patiënten aan het eind van hun traject naartoe kunnen verhuizen voordat ze echt naar huis gaan. Dit maakt de overstap van de kliniek naar de maatschappij kleiner. Op dit moment wordt er gekeken naar lichtere varianten van het Volledig pakket thuis, die makkelijker en flexibeler toegepast kunnen worden. Het Volledig pakket thuis draagt niet alleen bij aan de doorstroom van patiënten, maar ook aan een snellere en beter begeleide uitstroom. Dit verlicht de druk op de klinische behandelcapaciteit.

Investeer in duurzame uitbreiding van capaciteit

Voor toekomstbestendige zorg is het essentieel om het huidige tekort aan behandelplekken op te lossen en te investeren in duurzame uitbreiding van capaciteit. Tegelijkertijd moet er aandacht zijn voor het personeelstekort. Als er meer bedden zijn, is er ook meer personeel nodig.

Het Volledig pakket thuis draagt bij aan de door- en uitstroom van patiënten. Dit geldt ook voor de ontwikkeling van lichtere varianten van het pakket. Daarnaast is een nauwe samenwerking tussen zorgaanbieders en gemeenten nodig om passende huisvesting te realiseren. Dit kan de terugkeer van patiënten naar de maatschappij verder ondersteunen.

Om de forensische zorg betaalbaar en toegankelijk te houden vinden wij het tot slot belangrijk om fouten en fraude effectief te voorkomen. Hiervoor is een wetswijziging van de Wet forensische zorg (Wet fz) nodig. Op dit moment is signaaldeling tussen ons en DJI namelijk niet mogelijk binnen de forensische zorg. Hier hadden wij ook al aandacht voor in Stand van de Zorg 2023 en 2024. Nog steeds ontvangen we informatie over risicovolle situaties waarbij mogelijk onjuiste declaraties een rol spelen. We werken momenteel samen met de DJI en het miniserie van JenV om deze wetswijziging door te voeren. Dit is een tijdrovend proces waar we graag een versnelling in willen maken.

Op de hoogte blijven?

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws rondom de forensische zorg? Meld u dan nu aan voor onze nieuwsbrief forensische zorg.

Meer lezen

Terug naar de overzichtspagina