Vraag en antwoord vaccinaties binnen de medisch-specialistische zorg
Datum laatst bijgewerkt: 6 mei 2024
Per 1 januari 2024 heeft de NZa voor de medisch-specialistische zorg (verder: ziekenhuizen) vier overige zorgproducten (add-on’s) geïntroduceerd voor de declaratie van medisch-geïndiceerde vaccinaties. Er zijn veel vragen over de aanspraak en bekostiging van deze vaccinaties. Op deze pagina vindt u een antwoord op deze vragen. De vragen zijn samen met het ministerie van VWS en Zorginstituut Nederland beantwoord.
Voor specifieke vragen over de (intramurale en extramurale) vergoeding van vaccinaties binnen de Zorgverzekeringswet kunt u contact opnemen met Zorginstituut Nederland. Ook worden er via de Wet publieke gezondheid (Wpg) vaccinaties programmatisch gratis aangeboden door de overheid, zoals via het Rijksvaccinatieprogramma. Dit programma wordt uitgevoerd door de gemeenten. Voor vragen over dit vaccinatieaanbod kunt u terecht bij de Jeugdgezondheidszorg-organisaties. Aanvullende vragen over de prestaties en tarieven kunt u stellen aan de NZa.
Toelichting huidige ontwikkelingen
Landelijk worden diverse knelpunten ervaren rondom de organisatie van vaccinatiezorg voor medische risicogroepen. Op dit moment lopen er twee adviestrajecten, uitgevoerd door Zorginstituut Nederland en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De uitkomst van deze adviestrajecten kan invloed hebben op de organisatie, aanspraak en/of bekostiging van de vaccinatiezorg.
Daarnaast onderzoekt de NZa of de prestatie 190591 'Medisch geïndiceerde vaccinaties tegen 1 of 2 infectieziekten (excl. bij asplenie of hematologische stamceltransplantatie, zie 190593, 190594)' aangepast moet worden, omdat deze prestatie te zwaar is wanneer door het ziekenhuis alleen tegen pneumokokken gevaccineerd wordt. Zodra hier meer duidelijkheid over is wordt deze pagina hierop aangepast.
Advies Zorginstituut Nederland
In 2021 heeft Zorginstituut Nederland het adviesrapport 'Vaccinatiezorg voor medische risicogroepen: wie neemt de regie?' gepubliceerd. Dit rapport beschrijft de knelpunten in de vaccinatiezorg voor medische risicogroepen die onder het basispakket valt. Naar aanleiding van de knelpunten werden vier aanbevelingen gedaan:
1. Creëer duidelijkheid over regie en verantwoordelijkheid
2. Organiseer een vast zorgpad
3. Centraliseer richtlijnen en patiëntinformatie
4. Maak routes voor vergoeding duidelijk
Over punt 4 schrijft Zorginstituut Nederland onder andere ‘Als vaccinatiezorg voor een patiënt binnen een behandeltraject van het ziekenhuis plaatsvindt, bevelen we aan om deze zorg ook via die weg te vergoeden’. Naar aanleiding van dit advies heeft een zorgaanbieder de NZa via een wijzigingsverzoek verzocht om passende bekostiging te introduceren voor vaccinatiezorg die wordt geleverd door het ziekenhuis.
Op dit moment werkt Zorginstituut Nederland aan een vervolgadvies waarin zij duidelijkheid geeft over de verschillende vergoedingsroutes voor vaccinatiezorg en toelicht welke vaccinatiezorg onder de Zvw valt. Ook brengt Zorginstituut Nederland knelpunten in kaart rondom de vergoeding van vaccinaties voor medische risicogroepen en draagt hiervoor oplossingsrichtingen aan. Dit advies is nog niet gepubliceerd. Op de website van Zorginstituut Nederland vindt u meer informatie over de stand van zaken.
Uitvoeringstoets RIVM
Naar aanleiding van het adviesrapport uit 2021 van Zorginstituut Nederland en het adviesrapport 'Het vaccinatiestelsel in Nederland nader verkend' van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving heeft het ministerie van VWS in juli 2022 een kamerbrief gepubliceerd waarin zij onder andere aangeven de organisatie van vaccinatiezorg voor volwassenen in de toekomst anders te willen gaan organiseren. Het gaat hierbij zowel om de vaccinatiezorg voor volwassenen die valt onder het programmatisch aanbod als om de vaccinatiezorg voor volwassenen die vallen onder een medische risicogroep. Een vaccinatievoorziening voor volwassenen bij de GGD’en zou ervoor moeten zorgen dat de organisatie en uitvoering van de vaccinatiezorg vereenvoudigt. Dit kan bijdragen aan herkenbaarheid voor de burger, expertiseopbouw en efficiëntie in de organisatie en aansturing.
Het ministerie van VWS heeft het RIVM om een uitvoeringstoets gevraagd waarbij gekeken wordt op welke wijze de vaccinatievoorziening ingericht moet worden. De uitvoeringstoets zal bestaan uit een beschrijving van wat nodig is om vaccinaties voor volwassenen onder te brengen bij een GGD-vaccinatievoorziening. Vaccinaties voor medische risicogroepen worden hierbij ook meegenomen. Het advies is nog niet gepubliceerd. Voor vragen hierover kunt u contact opnemen met het RIVM.
Vragen en antwoorden
- Waarom zijn er voor de medisch-specialistische zorg prestaties geïntroduceerd voor vaccinaties op medische indicatie?
- Welke overige zorgproducten (ozp) zijn er voor medisch geïndiceerde vaccinaties?
- Welke voorwaarden gelden voor het declareren van de ozp’s voor medisch geïndiceerde vaccinaties?
- Welke NZa-maximumtarieven hebben de ozp’s en waar zijn die op gebaseerd?
- Wanneer worden vaccins vergoed vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw)?
- In het document Verantwoording wijzigingen schrijft de NZa ‘De ozp’s voor medisch geïndiceerde vaccinaties mogen dus niet gedeclareerd worden voor het toedienen van vaccinaties die buiten de Zorgverzekeringswet (Zvw) vallen of die vallen onder andere aanspraken binnen de Zvw.' Wat wordt hiermee bedoeld?
- Indien het ziekenhuis met de GGD afspraken maakt over het toedienen van vaccinaties: kan het ziekenhuis de inzet van de GGD voor het toedienen van medisch-geïndiceerde vaccinaties bekostigen via de ozp's?
- Kinderen die een stamceltransplantatie ondergaan en daarna opnieuw gevaccineerd moeten worden, worden nu gevaccineerd via het rijksvaccinatieprogramma. Wijzigt dit door de introductie van de ozp’s?
- Mogen de ozp’s gedeclareerd worden indien het ziekenhuis een COVID-19 vaccinatie toedient?
- Patiënten die een CAR-T-behandeling ondergaan hebben een indicatie voor dezelfde vaccinaties als patiënten die een autologe stamceltransplantatie ondergaan. Welk ozp kan hiervoor gedeclareerd worden?