De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) geeft met een nieuwe informatiekaart breed inzicht in het zorggebruik en de kosten van palliatieve patiënten van 2018 tot 2023. Daarin brengen we in kaart in hoeverre patiënten in de laatste levensfase te maken hebben met niet-passende zorg. Ook blijkt dat de gemiddelde kosten in deze fase sinds 2018 met 19% zijn gestegen. Deze trends en ontwikkelingen zijn relevant voor beleidsvorming, kwaliteitsverbeteringen en het realiseren van passende zorg in de laatste levensfase.
Beeld: © ISK
Belang van passende zorg
Palliatieve zorg vormt een groot en groeiend onderdeel van de zorg in Nederland. Uit de informatiekaart blijkt dat een deel van de patiënten in de laatste levensmaand meerdere of langdurige ziekenhuisopnames ervaart of overlijdt in het ziekenhuis. Ook overlijdt mogelijk een deel van hen op een plek die niet aansluit bij hun voorkeuren. Dit zijn indicatoren van niet-passende zorg en onderstrepen het belang van het tijdig herkennen van de palliatieve fase en van een passende organisatie van zorg rondom de patiënt. De kosten in het laatste levensjaar zijn vooral gestegen binnen de langdurige zorg en de medisch-specialistische zorg (msz). Vooral klinische zorg, oncologische behandelingen en dure geneesmiddelen dragen binnen de msz hieraan bij.
Blik vooruit
De vraag naar palliatieve zorg neemt de komende jaren verder toe door vergrijzing en het groeiend aantal mensen met chronische aandoeningen, terwijl het aantal mantelzorgers en zorgprofessionals onder druk staat. Dit vraagt om een toekomstbestendige organisatie van de palliatieve zorg. Belangrijke aandachtspunten zijn het versterken van proactieve zorgplanning, waarbij de wensen en behoeften voor zorg en ondersteuning in de laatste levensfase vroegtijdig worden besproken. Daarnaast is het van belang om mantelzorgers beter te ondersteunen, acute ziekenhuiszorg in de laatste levensfase te verminderen en samenwerkingen over de sectoren- en domeinen heen te bevorderen.
Informatiekaart
De genoemde kosten in de informatiekaart zijn niet aangepast voor loon- en prijsstijgingen. Hierdoor kunnen we niet exact vaststellen dat de kostenstijging een gevolg is van veranderingen in zorggebruik. Met deze informatiekaart geeft de NZa feitelijk inzicht in het zorggebruik en de kosten in de laatste levensfase, zonder uitgebreide interpretatie. Verdere inhoudelijke duiding en interpretatie van de gegevens laten we over aan partijen uit het veld.